پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله مکارم شیرازی، شرح دعاهای روزانه ماه مبارک رمضان را از منظر معظم له منتشر می سازد که رسانه رسمی حوزه آن را انعکاس خواهد داد.

دعای روز پنجم ماه مبارک رمضان

«اللهُمَّ اجْعَلْنى فیهِ مِنَ الْمُسْتَغْفِرینَ، وَاجْعَلْنى فیهِ مِنْ عِبادِکَ الصَّالِحینَ اْلقانِتینَ، وَاجْعَلنى فیهِ مِنْ اوْلِیآئِکَ الْمُقَرَّبینَ، بِرَأْفَتِکَ یا ارْحَمَ الرَّاحِمینَ؛ خدایا در این ماه مرا از آمرزش خواهان قرار ده ،و در زمره بندگان شایسته و شب زنده دارت داخل کن و مرا از دوستان نزدیکت قرار ده، به مهربانیت اى مهربان ترین مهربانان »[۱]

الزامات و بایسته های استغفار و تشریح حقیقت توبه در کلام امام علی علیه اسلام و نیز تبیین ویژگی های صالحان و راهکارهای رسیدن به قرب الهی از جمله مهم ترین فرازهای دعای روز پنجم ماه مبارک رمضان است.

استغفار حقیقی

بی شک توبه حقیقى تنها به گفتن استغفا و حتّى ندامت از گذشته و تصمیم بر ترک در آینده نیست، بلکه افزون بر این باید کوتاهى هایى که در گذشته رخ داده و مفاسدى که در روح و جان انسان به وجود آمده و آثار سوئى که گناه در جامعه گذارده تا آن جا که امکان دارد جبران گردد.[۲]

حقیقت استغفار در کلام امام علی علیه السلام

حضرت علی علیه السلام در بیان حقیقت توبه می فرماید:استغفار مقام بلند مرتبگان است و آن یک کلمه است، امّا شش معنا و مرحله دارد: نخست پشیمانى از گذشته، دوّم تصمیم بر ترک همیشگى در آینده، سوّم این که حقوقى را که از مردم ضایع کردی به آنها بازگردانی، به طورى که هنگام ملاقات پروردگار حقّى بر تو نباشد، چهارم این که هر واجبى که از تو فوت شده، حقّ آن را به جاى آوری (قضا کنی)، پنجم آن که گوشت هایى که در اثر حرام بر اندامت روییده، با اندوه بر گناه آب کنی تا چیزى از آن باقى نماند و گوشت تازه به جاى آن بروید، و ششم آن که به همان اندازه که شیرینى معصیت و گناه را چشیدی زحمت طاعت را نیز بچشی، پس از انجام این مراحل مى گویی: «اسْتَغْفِرُاللّه».[۳]

بندگان صالح خدا چه کسانی هستند؟

کلمه «صالح» علاوه بر ایمان و توحید، شایستگى از نظر عمل و تقوا و آگاهى، شایستگى از نظر قدرت و قوت، و شایستگى از نظر تدبیر و نظم و درک اجتماعى را شامل می شود.[۴]

لذا بندگان صالح کسانی هستند که همه هستى خود را عاشقانه در راه خدا مى دهند قدم به عرصه وجود می گذارند؛ افرادى که گاه فقط یک ساعت تفکر آنها برابر با سال ها عبادت فرشتگان است!؛[۵] کسانى که اهل زهد و ورع هستند، و با پروردگارشان مأنوسند.[۶]،[۷]

چگونه مقرب درگاه الهی شویم؟

براى رسیدن به قرب الهی این سرمنزل بزرگ و بى مانند، تکمیل و تقویت اعتقادات و توجّه خاص به اصول دین، توبه و بازگشت به اعمال صالح و پرهیز از گناهان و انجام واجبات، مهیّا و آماده شدن براى پاکسازى نفس از رذائل و آراستن آن با فضائل اخلاق، محو انانیّت و حصول فنا در برابر عظمت حق، باید مورد اهتمام قرار گیرد تا انسان از روى معرفت کامل قدم برمى دارد.[۸]

به تعبیر دیگر «من»[۹] باید حذف شود به نحوی که تا حدّ زیادى از فکر خود فارغ گشته و به تمام مسائل و وظائف و احکام و آداب شرع و سیر و سلوک اطّلاع پیدا کرده و در مقام تشخیص درد و درمان، همچون طبیبى حاذق و ماهر گردد.[۱۰]،[۱۱]

سخن آخر: (اى مهربان ترین مهربانان)

بی تردید کسانی که با نفی «من» غرق در عظمت او مى شوند و خودخواهى ها و خود برتربینى ها را فراموش مى کنند و با ذکر «بِرَأْفَتِکَ یا ارْحَمَ الرَّاحِمینَ؛ به مهربانیت اى مهربان ترین مهربانان »[۱۲]. دست به درگاه خدا برمى دارند در زمره بندگان صالح او قرار می گیرند.[۱۳]

پی نوشت:

[۱] کلیات مفاتیح نوین ؛ ص۸۱۳.

[۲] اخلاق در قرآن ؛ ج ۱ ؛ ص۲۲۹.

[۳] نهج البلاغه با ترجمه فارسى روان ؛ ترجمه ؛ ص۸۴۱.

[۴] تفسیر نمونه ؛ ج ۱۳ ؛ ص۵۱۸.

[۵] برگزیده تفسیر نمونه ؛ ج ۱ ؛ ص۶۱.

[۶] میزان الحکمه، ب ۵۶۲، ح ۲۷۵۷.

[۷] والاترین بندگان ؛ ص۱۲۷.

[۸] اخلاق در قرآن ؛ ج ۱ ؛ ص۱۴۲.

[۹] فلسفه اومانیستی دکارت؛ «من می اندیشم پس هستم»

[۱۰] ر.ک: علامه مصطفوی؛رسالۀ « لقاءاللّه»

[۱۱] اخلاق در قرآن ؛ ج ۱ ؛ ص۱۴۲.

[۱۲] کلیات مفاتیح نوین ؛ ص۸۱۳.

[۱۳] همان.